Choć często pomijane lub bagatelizowane, choroby przyzębia stanowią poważne zagrożenie dla naszego komfortu i zdrowia. To właśnie w obszarze przyzębia ukrywa się wiele schorzeń, które mogą prowadzić do nie tylko do bolesnych dolegliwości, ale również mieć negatywny wpływ na ogólną kondycję organizmu.
W niniejszym artykule zajmiemy się omówieniem kluczowych chorób przyzębia, które stanowią wyzwanie zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy stomatologów. Dowiemy się, jakie są przyczyny i objawy tych schorzeń, jak można je rozpoznać oraz jakie metody leczenia i profilaktyki są dostępne. Przyjrzymy się także wpływowi tych chorób na naszą codzienną jakość życia oraz na ogólny stan zdrowia, wskazując na istotność dbania o zdrowie jamy ustnej w kontekście utrzymania dobrej kondycji całego organizmu.
Zapalenie dziąseł (gingywitis)
Zapalenie dziąseł jest jedną z najczęściej występujących chorób dziąseł. Jest wynikiem infekcji bakteryjnej wywołanej obecnością płytki nazębnej lub innych czynników chorobowych. Przy pierwszych oznakach choroby, dziąsła stają się czerwone i opuchnięte, a następnie mogą krwawić przy szczotkowaniu i występuje biały lub żółtawy nalot na zębach. Innymi objawami są ból i obrzęk. Jeśli nie zostanie zastosowane leczenie, zapalenie może postępować i rozwinąć się w poważniejszy stan zapalny, taki jak paradontoza i zmiażdżeniowy zanik dziąseł. Aby zapobiec i kontrolować zapalenie dziąseł, należy codziennie dbać o higienę jamy ustnej i regularnie odwiedzać zaufanego stomatologa. W celu leczenia konieczne jest usunięcie bakterii rozwijających się w jamie ustnej za pomocą mycia zębów, używania nici dentystycznej i specjalnych płukanek. Należy regularnie poddawać się leczeniu aparatem zębów lub ortodoncji, aby uniknąć problemu.
Paradontoza (periodontitis)
Paradontoza jest to stan chorobowy przyzębia, objawiający się zapaleniem, w którym dotknięte zostają korzenie zębów, dziąsła, kości i pozostałe tkanki łączne. Główną przyczyną paradontozy jest nieodpowiednia higiena jamy ustnej. Niewystarczające szczotkowanie i niedokładne oczyszczanie powierzchni zębów pozostawia resztki pokarmu, które przyciągają drobnoustroje chorobotwórcze i prowadzą do zapalenia przyzębia. Poprzez utrzymywanie właściwej higieny jamy ustnej i regularne wizyty u stomatologa zapobiega się postępowi paradontozy. Przyczyny paradontozy obejmują również czynniki genetyczne, palenie tytoniu, a także niektóre choroby, w tym niewyrównane cukrzyca i choroby autoimmunologiczne. Leczenie składa się najczęściej z kombinacji leczenia farmakologicznego i mechanicznego. W leczeniu farmakologicznym stosuje się preparaty przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe. Podczas leczenia mechanicznego stomatolog oczyszcza przyzębie z resztek jedzenia, martwych bakterii i płytki nazębnej. Głównym celem terapii jest zapobieganie postępowi procesu chorobowego.
Zanik dziąseł (gingival recession)
Zanik dziąseł to stan, w którym dziąsła zaczynają się oddalać od szyjki zębów. Zanik może dotyczyć jednego zęba lub większej liczby zębów, a także całej szczęki. Do powodów tego stanu zalicza się: silne drapanie szczoteczką, zabiegi stomatologiczne, choroby przyzębia i nadmierne żucie gumy. Przebyte lub obecne choroby dziąseł, schorzenia okluzyjne, nawyki żujące, a także palenie, gdyż powoduje przerzedzenie dziąseł wpływając na ich obniżenie. Objawy sąproste: nieestetyczny odstający brzeg dziąsła i/lub ekstrakcja przyzębia oraz pojawienie się ubytków lub wyłysienia zębów. Leczenie zaniku dziąseł nie jest łatwe i najczęściej jest długotrwała procedura. Może ono obejmować: zabiegi chirurgiczne, leczenie farmakologiczne, terapie ogólne i zabiegi odtwórcze. Ważne jest, aby leczenie było przeprowadzone w odpowiednim czasie, gdyż zanik dziąseł postępuje z czasem i może prowadzić do problemów z żuchwą.
Choroba przyzębia aseptyczna (periodontosis)
Choroba przyzębia aseptyczna (periodontosis) jest chorobą, która występuje w gruczole ślinowym i w okolicy dziąseł na dziąsłach, powodując powierzchowną kontynuację choroby od przyzębia w głębokie rejony. Jest to proces zarówno wolny, jak i powracający w częstych okresach, powodowany przez zaburzenia immunologiczne, a rezultatem jest powolne powiększanie wgłębionej kieszonki, zapalenie okołowierzchołkowe oraz utrata tkanki kostnej.
Choroba przyzębia aseptyczna często powoduje duże bóle i jest trudna do wyleczenia. Jest to konsekwencja wysokiego poziomu zapalenia w przyzębiu, zazwyczaj ze zjawiskiem torebki zęba. Co więcej, wzrost i szerzenie się choroby jest zazwyczaj powolny, dlatego też leczenie może być trudne i nieskuteczne. Podstawowy schemat leczenia zazwyczaj obejmuje opracowanie, mycie i ochronę przyzębia, ale mocniejsze leczenie, takie jak terapia skalingowa, czasami bywa konieczne.
Absces dziąsłowy
Absces dziąsłowy jest stanem zapalnym, który często powoduje ból i może być wywołany przez bakterie, które infekują obniżony nabłonek wokół dziąsła. Może również być wywołany przez obrażenia w okolicy jamy ustnej, takie jak nieostrożne szczotkowanie zębów lub długotrwała obecność protezy. Balonowanie, pęknięcia i uwrażliwienia na dotyk są objawami abscesu dziąsłowego. Jedynym sposobem na złagodzenie bólu jest odłączenie wszystkich czynników wywołujących infekcję, a czasem może być konieczne leczenie antybiotykiem. Odpowiedni zbilansowany jadłospis może również pomóc wzmocnić dziąsła i złagodzić ból. Jeśli objawy utrzymują się lub stają się gorsze, należy skontaktować się z lekarzem stomatologiem, aby skonsultować leczenie.
Choroba przyzębia młodzieńcza (juvenile periodontitis)
Choroba przyzębia młodzieńcza jest rodzajem choroby przyzębia, która występuje u osób w okresie dojrzewania. Osoby te szybko tracą dziąsła wokół zębów i ból, który często im towarzyszy jest bardzo bolesny. U niektórych objawy te mogą zostać zignorowane lub mogą rozwijać się w inny sposób. Przyczyny choroby przyzębia młodzieńczej są podobne do przyczyn choroby przyzębia u dorosłych. Obejmują one dziedziczność, higienę jamy ustnej oraz infekcje bakteryjne. Kiedy problem pozostaje nierozpoznany lub niewłaściwie leczony, może prowadzić do znaczącego braku masy kostnej. Najlepszym sposobem na zarządzanie chorobą przyzębia młodzieńczą jest regularne czyszczenie zębów i odwiedzanie dentysty, aby okresowo weryfikować stan jamy ustnej i w razie potrzeby wykonać zabiegi. Wczesne wykrycie i leczenie może pomóc w ograniczeniu bólu i utracie dziąseł, a także zapobiec przyszłym problemom stomatologicznym.
Zanik kości przyzębia (alveolar bone loss)
Zanik kości przyzębia jest poważnym stanem zdrowia, który występuje, gdy kości, które wspierają dziąsła i są odpowiedzialne za utrzymanie zębów, ulegają zniszczeniu. Jego przyczyny mogą być uwarunkowane genetycznie lub skutkiem długotrwałego przyjmowania niektórych leków, na przykład sterydów. Może on również wystąpić w związku z infekcją, na przykład w przypadku przedłużającej się choroby dziąseł lub paradontozy.
Aby zapobiec zanikowi kości przyzębia, ważne jest, aby przestrzegać higieny jamy ustnej i stomatologicznych konsultacji. Regularne dokumentacje radiologiczne pomogą w wykryciu zmian w kości przyzębia występujących w przypadku chorób dziąseł. W zależności od stopnia zaawansowania stanu przyzębia, wykwalifikowane traktowanie chirurgiczne lub leczenie farmakologiczne może być wymagane.
